Koordinatlar

Evin arka odasındaki pencere, iç içe geçmiş, üst üste yığılmış gibi duran irili ufaklı müstakil yapılara açılıyor. Görünümün dağınıklığını, bahçe bile denemeyecek toprak parçaları ve ıslak kiremitlerle evlerin çatılarını örten paslı levhalar tamamlıyor. Rüzgârsız, dingin bir sabah. Sağa sola saçılmış sigara izmaritlerine hafif hafif yağmur damlaları düşerken ardına kadar açtığım pencereden gökyüzüne bakıyorum: Dağın eteğinden gözümün erişebildiği noktada, bittiği yerde neyin başladığını bilememenin verdiği huzursuzluk ve bir elimde yarı otomatik silahla, sigaramın dumanından bir nefes daha üflediğim plastik bir dünya bu. Kıraç araziyi çevreleyen bu sonsuzluk duygusunun ardında bir şey olmalı diyorum yine de.

Uzaklara belli belirsiz monte edilmiş kuru ağaçların, kır çiçeklerinin ve küçük taşların zirveye doğru yükseldiği ürkütücü bir devinimsizlik. Bütün evren buradan ibaret. Şaşıracak bir şey yok aslında: Dış dünyanın varlıkları arasında onların bir parçasıymış gibi göründüğüm, camdan dışarı bakarken dağın eteklerine konuşlandığım modellenen bir dünya işte. Çok uzaklardan, pürdikkat kesilmedikçe hiçbir kulağın asla duyamayacağı bir cılızlıkta ezan sesleri geliyor; sinek vızıltısı gibi. Kulağın duyduğunu göz de görmek istiyor, merak ediyor; dağın ardında ne var; dağ köyleri mi, yazgısı önceden şekillenmiş insan suretleri mi; nasıl giyinirler, ne konuşurlar, bunca ıssızlığın, devinimsizliğin arasında nasıl yaşarlar?

 

"Serçeparmağı kırılmış! Ne feci di mi! Otomatik kapının içe doğru kapanan demirinden tutup bırakmayınca–."

 

Bazı şeyler aklımdan çok çabuk uçup giderken, sürekli hafızamda depolanıyor. Ya da şöyle diyeyim: Sürekli hatırlamakla çabucak unutmak sanki aynı şey; dağın eteklerinde durarak pencereden dışarı bakmanın sırrı, kulağıma çalınacak şekilde tasarlanmış ezan sesleri gibi. Ama yine de merak ediyor insan: Dağın ardında ne var?

Çıktım ve baktım. Üzerimde 5 şarjörlük, 2.5 kiloluk hücum yeleği ve 5 kiloluk yarı otomatik silahla kilometrelerce yol yürüyüp dağın zirvesine tırmandım. Çıktım ve gördüm: Dağ varmış! Benim için tam bir hayal kırıklığı! Dağın ardında dağ varmış!

 

Kentte yaşamak dikkat gerektirir! Dua etsin parmağı kopmamış!

Kentler baştan başa tehlike üretir; gözün-kulağın sürekli açık olacak. Klişe bir deyişle, birisinin hatası, bir başkasının hayatına mal olabilir. Reseptörlerin her an, her dakika açık olacak; hareket halindeki bütün cisimleri gözlerinle izleyecek, sesleri gürültülerden ayrıştırıp her an, her dakika dinleyeceksin. Yoksa böcek gibi ezilip gidersin.

Makineler dünyasında sıkışıp kalmak ve hurdaya dönüşmek istemiyorsan, gerçek bir makine gibi hareket edeceksin.

 

Genç bir çocuk vardı, küçücük bir atölyede, pres makinesinin başında sabahtan akşama plastik malzemeleri presliyordu. Üretimin hızı ile kendini sakınma arasındaki dengeyi kuramayınca elini makineye kaptırdı.

Üretimi aksatmayacak şekilde olabildiğince hızlı hareket ederken temel kuralı unutmuştu: Sağ eliyle aldığı plastik malzemeyi yine sağ eliyle pres makinesine koyup yine sağ eliyle butona basarak preslemesi gerekirken, sol eliyle koyup sağ eliyle butona basınca... Sol-sağ, sol-sağ, sol-sağ... Makineler dünyasına hoş geldiniz! Sonrası ambülans, parmaksız beden, üretim hatası ve yeniden işbaşı...

 

Sahi, neydi mekân? Gerçekliğin çizgisel düzlemde sayılara dönüşmesiydi di mi. Koordinatlar sistemi yani.

Zaman neydi peki? Koordinatlar sisteminin eylemler halinde bölünmesi. Amma saçma!


Adam kentin orta yerinde, dağın eteklerine konuşlandırılmış, dağ köylerinden gelecek ezan seslerini bekliyor. Cam kenarından bir ufuk çizgisi gibi uzanan, iç içe geçmiş, üst üste yığılmış irili ufaklı müstakil yapılara bakarak içlerinde kayboluyor.


Ayhan Şahin

Yorumlar

Yorum Gönder

Bu blogdaki popüler yayınlar

Ekmek Kavgası / Orhan Kemal

Resim
Sabah, öğle, akşam karavanalarından artan yemeklerin döküldüğü toprak, kalın ve besili solucanların hazla kıvrıldığı zifirden bir bulamaç halindeydi. Yalınayak çocuklarla ihtiyar kocakarılar, paslı teneke kutuları ağız ağıza dolu, uzaklaşırlarken, erkek köpekler sıhhatten gerilmiş karınlarını güneşe devirip uyuklarlar, sarkık memeli dişiler de, peşlerinden tonton enikleriyle dolaşırlardı. Daha sonra meydan karga sürülerine kalırdı. Simsiyah kanatlarında mavi ışıltılarla kargalar “Gaak, Gaak!” diye sekerek karınlarını doyururlarken, yırtıcı kuşlar geniş kanatlariyle havada daireler çizmeğe başlayınca, karga sürülerinde ürkeklik artardı. Arada, yırtıcı kuşlardan birisi, tam tepede, asılı gibi durur durur, sonra birdenbire, şimşek hızıyla toprağa iner, gagasında kalın bir solucanla tekrar havalanırdı. Gün geldi, Alay, memleketin güvenliğini daha iyi sağlayabileceği, daha önemli bir mevkie kalktı, yerini bir “Oto bölüğü” aldı... Mutfakta karavana kaynıyordu. Lakin Alay zamanındaki b...
Read more »

El-Veda | Deneme

Resim
Bu hastalıktan kurtulmak istiyorsam eğer, önce hasta olduğumun farkına varmalıymışım. Sen onu görmezden geldin diye küsüp gitmiyormuş çünkü. Korkunç bir reçete, ama belki de kesip atmam bile gerekebilirmiş. Sana uzanan elimi, seni düşünen zihnimi, sana attığım her adımı kabullenip ruhuna karışan ruhumdan vazgeçmem gerekebilirmiş. "Olsun," diyorum, "Onsuz da olsun," diyorum. Ben, sonunu ezberlediğim bu savaştan çekiliyorum. Senden aşkı beklemek ne hoş, ne gereksiz bir çabaymış. Ama anladım ki ben, bu müebbetin yâreni değilim. Zaten sayılı günün de çok çabuk geçtiği yok. Sensizliği saydığım günlerin yirmi dört saat olmadığına yemin edebilirim. Sevdiğim; gözlerimin içine bakarken bile görmedin beni. Sana gelişim gibi ani gidiyorum bu satırlarda şimdi. Kendime olan saygımı yitirmemek için gidiyorum, sanki kendimi yitirmemiş gibi... Merve Dede
Read more »

Sınırda | Deneme

Resim
Tel örgüler ardındaki arazide gün devriliyor. Suskunluğa gömülmüş kıraç tepelerde karanlık, tülden bozma bir yalnızlık gibi usul usul iniyor. Ve Erbil’de akşam oluyor. Sınırdayız. Dağların ve gökyüzüne yükselen dumanların üzerinden geçiyor helikopterler. Skorsky’ler, F-16’lar, AVACS’lar. Tanklar, uçaklar, zırhlılar... ve tel örgüler ardındaki kamyonlar. Yığınaklar ve karakollar. Üniformalı adamlar ve poşulu saldırganlar. Silahlar, telsizler, gece görüş dürbünleri. Sınırdayız. Bölünmekle birleşmek arasında kaldık, öldürmekle yaşatmak arasında; sevmekle sevmemek, gitmekle kalmak, savaşla barış arasında. Sınırda. Gün, hüzünlü bir şarkının her yeri ve her şeyi kaplayışı gibi ağır ağır devriliyor Resulayn’da. Habur’da tedirgin bir bekleyiş içinde kamyonlar. Süleymaniye’de akşam oluyor. Ve Hakkari’ye hüzün çöküyor. Çocuklar kilometrelerce yol yürüyüp ‘oyun oynar’ gibi mayınlar arasından geçiyor ve okula gidiyor. Sınırdayız ve sınırları ihlal etmekten ç...
Read more »

Kadınları gururlandıran bir yazar, çarpıcı bir oyun

Resim
Havalar serin bu aralar, mevzular da derin haliyle. Yaralı bir kitle olarak Türkiye'de yaşamaya çalışırken, hastalıklar, salgınlar, hatta bunlardan daha ciddi mevzular olan kaprislerle baş etmek zorundayız. Türlü egolara müstesna bir nezaketle ehemmiyet ederken, düşük moralimizi de yerle bir eden zalim insanları duymazdan gelmeye çalışıyoruz. Acaba Avrupa'da bunu yenecek bir tedavi yöntemi geliştirildi mi? Malum, "ülkemize her şey geç gelir". Kırıkkale'ye ise daha geç geleceği konusunda eminim. Hal böyle olunca çeşitli aktivitelerle ruhumuzu doyurmak istediğimizden, Suat Derviş'in romanından aynı adla uyarlanan 'Fosforlu Cevriye' müzikaline gitmeyi planlıyorum arkadaşımla. Murat arıyor ve müzikal için WhatsApp'tan gönderdiği fotoğraftan boş koltuklardan ikisini seçmemi istiyor. 'Kadın kısmısı' olarak 'ne kadar da ince bir hareket' diye düşünmem gerekirken, balkondaki ön koltukları seçtiğimi söylüyorum, fakat sahnenin konumunu ve...
Read more »

Bir şair gibi belki, ama bir ressam gibi değil | John Berger

Resim
Güneşte çimenlere uzanmışsınız. Üstünüzde bir kayın ağacı. Hafif bir rüzgâr ince dalları sallıyor, yaprakları kıpırdatıyor. Uzaktan yaprakların bu sabit hareketi, ağacın yeşil fonunun önünde yeşil bir kar yağıyormuş hissini veriyor, tıpkı bir zamanlar gri sinema perdesi önünde gümüşi bir kar yağıyormuş hissine kapıldığımız gibi. Yarı kapalı gözlerle yukarı bakıyorsunuz. Yarı kapalı, çünkü dikkatle bakıyorsunuz. Bir dal diğerlerinden daha uzun. Üzerindeki yaprakları saymak olanaksız. Bu yaprakların hem arasında hem çevresinde gördüğünüz mavi gökyüzü, kelimelerin harflerinin arasından görünen kâğıdın beyazlığına benziyor. Gök fonunun önünde gördüğünüz yaprakların dağılımı hiç de gelişigüzele benzemiyor. Acaba bu yaprakların sıralanışı bir kitaptaki harflerin ve kelimelerin sıralanışı gibi açıklanabilir mi diye düşündüğünüzü fark ediyorsunuz. Sonra tıpkı iyi bir öğretmen gibi, karışık kafanızı yönlendiren bir imge keşfediyorsunuz. Her şey -diyorsunuz kendi kendinize- var olabilmek içi...
Read more »

Kadınlar ve toplumsal kalıplar | Deneme

Resim
Öfke, hiçbir zaman bir kadını öldürmenin sebebi olamaz, olmamalı! Hiçbir kadın boşandığı eşi, sevgilisi, babası, evladı veya yakını tarafından, şiddeti ve öldürülmeyi hak etmez. "Erkektir yapar," gibi basmakalıp ifadeleri, cahil zihniyetleri reddetmeliyiz. Değiştirmemiz lazım bu kafa yapısını; "Göster oğlum amcalara pipiyi," cümlesiyle bir nesli büyütmemeliyiz mesela, "Erkektir o, karışma sen! Ne yaparsa yapsın," gibi söylemleri silmeliyiz beyinlerimizden. Hiçbir çocuk cinsiyet farklılığından dolayı ayrıcalıklı olmamalı. Karşı cinsi kendinden aşağıda göstererek büyütülmemeli çocuklar. Önce insan olmayı aşılamak gerek zihinlere.  Belirli kalıpları yıkmalı, kadınları yok sayan ezbere düşünceleri uygulamaktan vazgeçilmeli artık. Kızlar oyuncak arabalarla oynayarak büyüyebilir, erkekler temizlik yapabilir, mutfağa girebilir. "Hangi kızı beğendin, söyle onu alayım sana," cümlesi ne iğrenç bir cümledir! "Sen otur, karın getirir çayları, ben sen...
Read more »

'O an'ı yaşamak

Resim
Sizler ömrünüzün baharında, çiçekler içerisinde mutlu bir günü yaşarken, birçokları saplandıkları çamurlu yollardan kurtulmanın mücadelesini yapmakta ve çaresizce bir kurtuluş ümidi beklemekteler. Ne kadar da sabırsızsınız; gelmek üzere olan sevdiğinizi beklerken, geleceğini bildiğiniz halde ve yanınızda olması gereken saate henüz uzunca bir süre varken. "Nerede kaldı?" diye soramazsınız o an. Birkaç dakika geç kalınca düşünmeye başlarsınız; hep yollarda olur gözünüz ve olanca kuvvetiyle atmakta olan yüreğiniz. Beklemekte olduğunuz yerden geleceği yolun başını keserken, gözleriniz bir kartalınki kadar keskin, burnunuz ise onun kokusunu dünyadaki bütün kokulardan ayırt edebilecek kadar hassastır. Sokağın başında görünür görünmez, kalbiniz minik bir serçeninki kadar büyük bir hızla atmaya başlar...
Read more »